Tym razem mała rozprawka teoretyczna na temat podziału i nazewnictwa.
Poruszając się po mieście, goniąc za różnymi sprawami, stańmy któregoś razu w przypadkowym punkcie i zastanówmy się gdzie tak naprawdę jesteśmy... jaka to część Warszawy ? Zapewne większość z nas przyzwyczajona do podziału administracyjnego wskaże nazwę dzielnicy (dla przypomnienia - obecnie jest ich 18). Co niektórzy zwrócą może jeszcze uwagę na najbliższą niebiesko-czerwoną tabliczkę, gdzie pod nazwą ulicy odczytają nazwę obszaru MSI (Miejskiego Systemu Informacji).
Jak wiemy, oficjalny podział Warszawy zmieniał się jednak na przestrzeni lat, a system MSI - choć działający w pełni od 2002 roku i sprawiający wrażenie przywracania lokalnych historycznych nazw - nieraz sztucznie wytworzył granice pomiędzy poszczególnymi obszarami, czasem degradując wręcz niektóre jednostki i włączając do obszarów niezwiązanych z nimi historycznie, bądź stworzył zupełnie nowe nazwy na potrzeby szybkiej orientacji w terenie, nie mające zbyt wiele wspólnego z historią.
Z tychże powodów warto wykształtować sobie nieco inną świadomość miasta - miasta jako połączenia dawnych historycznych wsi, prywatnych miasteczek czy przedwojennych osiedli. Zwłaszcza, że taki podział sprawdzi nam się doskonale podczas zwiedzania i naprowadzi w wiele interesujących miejsc, o których istnieniu goniąc na co dzień ulicami Śródmieścia, Ursynowa, Bielan, Pragi etc. możemy sobie w ogóle nie zdawać sprawy.
Ale do rzeczy... w końcu artykuł miał być o Żoliborzu :) No właśnie, Żoliborz niejedno ma imię... a ile ? Spójrzmy więc na funkcjonujący nieoficjalnie podział centralnej części Żoliborza, uwzględniający jego historyczne części:
Pod nr 1 - Żoliborz Centralny, z urokliwym Placem Lelewela, do którego dotrzeć można równie ciekawą kładką obok domu handlowego "Merkury"
Nr 2 to Żoliborz Spółdzielczy zwany też WueSeMowskim - nazwę wziął od Warszawskiej Spółdzielni Mieszkaniowej (WSM), która zabudowała ten obszar w okresie międzywojennym.
Nr 3 - Żoliborz Dolny z osiedlem domków jednorodzinnych, zrealizowanych przez ZUS (tak, ten ZUS :)) - to właśnie 3a czyli Żoliborz willowy oraz z niewielkim osiedlem powstałym z inicjatywy Syndykatu Dziennikarzy Warszawskich w latach dwudziestych (to tzw. Żoliborz Dziennikarski - na mapce jako 3b)
Pod 4-ką Żoliborz Urzędniczy - jak sama nazwa wskazuje zamieszkiwany (przynajmniej w latach międzywojennych) przez urzędników państwowych.
5-ka to piękny, dworkowy Żoliborz Oficerski - osiedle elit, niegdyś generalskich (m. in. gen. Haller, Rowecki, Zaruski, Kukiel), obecnie spotkać tam można znanych aktorów i inne dzisiejsze sławy. Polecam wizytę na Placu Słonecznym, który niegdyś miał być wielkim słonecznym zegarem, dlaczego nie do końca to wyszło - o tym innym razem :)
Nr 6 - niewielki Żoliborz Magistracki czyli Miejskie Osiedle Drobnomieszkaniowe z lat 1927-1929 (pierwotnie większe założenie, ale prace przerwano z powodu kryzysu).
Wreszcie nr 7 - najbardziej niegdyś "dzika" część dzielnicy czyli Żoliborz Barakowy. Baraki początkowo wybudowane były dla rosyjskich żołnierzy pod koniec XIX wieku, potem opiekę nad nimi przejął Polski Czerwony Krzyż, zostały zamieszkane przez bezdomnych i bezrobotnych, którzy budzili postrach na Żoliborzu. Mieszkali tam do wybuchu Powstania Warszawskiego, kiedy to Niemcy podpalili drewniane baraki. Po osiedlu nie pozostał nawet ślad...
// Informacje opracowano na podstawie książki "Żoliborz - Przewodnik historyczny." T. Pawłowskiego i J. Zielińskiego, wyd. z 2008 r.
P.S. dla chętnych mogę przesłać mailem w PDFie opracowanie zawierające powyższą mapkę oraz dokładnie (w miarę możliwości) rozpisane granice wymienionych obszarów ; proszę pisać na adres: giewont88@gmail.com
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz